در سومین نشست اقتصاد ایران در دوران دفاع مقدس

حسن عابدی جعفری: تیم سپاه وزارت بازرگانی را اداره می كرد

آنی بازار: تهران - حسن عابدی جعفری وزیر بازرگانی دوران دفاع مقدس می گوید: كسانی كه مطرح می كنند دولت آن زمان به اندازه توان خود به جبهه ها رسیدگی نمی كرد بی مهری می كنند چون كه وزارت بازرگانی توسط یكی از مراكز مهم پشتیبانی از جبهه ها، یعنی تیم سپاه اداره می می شد.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه، وزیر بازرگانی دوران دفاع مقدس در سومین نشست از سلسله نشست های «اقتصاد ایران در دوران دفاع مقدس» اظهار داشت كه مجوز حضور سپاه در وزارت بازرگانی را محسن رضایی داده بود.
وی اظهار داشت: خود من از سپاه به وزارت بازرگانی رفتم و آقا محسن به ما اجازه داده بود هر كدام از نیروهای سپاه را كه لازم داریم با خودمان به وزارت بازرگانی منتقل نماییم كه این كار را هم انجام دادیم. ازاین رو كسی نمی تواند ادعا كند كه تیم سپاه در وزارت بازرگانی، سپاه را مورد بی مهری قرار می داد.
«ما در جنگ چیزی برای پشتبانی از جبهه ها كم نگذاشتیم. حوزه های بازرگانی كشور در داخل موظف به تامین كالاهای اساسی مردم و پشتیبانی از جنگ بود و در همه وزارتحانه ها یك معاونت پشتیبانی از جنگ بوجود آمده بود و در نخست وزیری هم معاونت پشتیبانی از جنگ بود كه این معاونت ها را با هم هماهنگ می كرد.»

**تامین نیازهای جبهه در اولویت ما بود
وی اضافه كرد: یكی از اساسی ترین مسئله ما در دوران دفاع مقدس در وزارت بازرگانی تامین آذوقه بخش دفاعی بود. شما نمی توانید نیرو به جبهه بفرستید اما امكانات لازم را در اختیار آن ها قرار ندهید. تامین نیاز جبهه ها در اولویت اصلی ما بود علاوه بر آذوقه تامین لباس، پوتین و.. هم از اولویت های اساسی ما بود. معاونت پشتیبانی از جنگ وزارت بازرگانی مسئولیت پیگیری این امور را بر عهده داشت و این معاونت چند قرارگاه در مناطق جنگی بوجود آورده بود تا نیاز های جبهه را بتوانند در سریع ترین زمان ممكن تامین بكند.

**سناریوهای مختلف برای اداره كشور داشتیم
جعفری سپس با اشاره به مشكلات ارزی در دوران دفاع مقدس اظهار داشت: در دوران جنگ با عنایت به مشكلات ارزی چند سناریو برای كشور آماده كرده بودیم تا در صورت تحقق هر كدام از سناریو به سرعت بتوانیم واكنش نشان دهیم.
وی اضافه كرد: سناریو اول این بود كه ما در خوشبینانه ترین حالت 18 میلیار دلار درآمد ارزی خواهیم داشت. سناریوی دوم 12 میلیارد دلار درآمد ارزی را پیش بینی می كرد و در سناریو سوم 6 میلیار دلار و در سناریو چهارم ما درآمد ارزی صفر را پیش بینی كرده بودیم و برای هر كدام برنامه داشتیم. دوستان بخش های مختلف برنامه های خویش را نوشته بودند و بر حسب اینكه كدام اتفاق می افتاد سناریو اجرا می شد یعنی منتظر این نمی شدند كه بحران اتفاق بیفتد بعد برای آن چاره اندیشی بكنند.

**دهه شصت پرچالش ترین دهه نظام
وزیر بازرگانی دوران دفاع مقدس در مورد چالش های آن دوران اظهار داشت: ما دچار چالش های گوناگونی بودیم و دهه شصت پر چالش ترین دهه انقلاب بود؛ جنگ مستقیمی بود كه در همه جای كشور اثر خودش را نشان می داد، تحریم ها بود به این ها اضافه كنید مشكلاتی كه دهه 50 برای دهه 60 به میراث گذاشته بود اعم از مصرف گرایی و فرهنگ كار راحت و عدم زحمت و اجتناب از تولید كه باید اصلاح می شد و مردم هم شعارهایی داده بودند كه باید عملی می شد. عدالت، آزادی، وحدت كه باید به این مطالبات پاسخ می دادیم و هم بر چالش های تحمیلی چاره پیدا می كردیم.

**سیاست سهمیه بندی كالاها
جعفری با اشاره به اینكه در شرایطی قرار داشتیم كه تلاش داشتند عرضه نفت ما به حداقل برسد اقدامات وزارت بازرگانی را شرح داد و اظهار داشت: ما سهمیه بندی كالاها را در پیش گرفتیم. بالاخره یك نفر برای ادامه زندگی یك میزان كالری در روز نیاز دارد این میزان كالری توسط دانشگاهیان كه در حوزه بهداشت و درمان بودند محاسبه شد. سپس این میزان كالری در قالب موادی كه باید به مردم عرضه می كردیم تامین می شد، مثلا چقدر لبنیات باید مردم بخورند، چقدر گوشت بخوردند و... این ها را محاسبه كردیم و در قالب دستور كار تامین كشور قرار دادیم.

**نصف درآمدهای ارزی صرف جنگ شد
وی ادامه داد: بخشی از كالاها در داخل كشور تولید می شد اما اغلب این كالاها را باید وارد می كردیم. كه بر مبنای جدول زمان بندی مشخصی وارد كشور شد از این رو ما مطمئن بودیم كه حداقل میزان كالری كه باید مردم مصرف كنند در پرچالش ترین شرایط هم تامین می گردد و در دوره زمانی مشخص در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.
«ما مطمئن شدیم كه ارزش عدالت یعنی دسترسی افراد به میزان موارد غذایی مورد نیاز در همه جای كشور امكانش وجود خواهد داشت. در صورتی این كالاها را تامین كردیم كه درآمدهای ارزی بین 6 تا 8 میلیارد دلار بود. كه نصفی از آن هم صرف هزینه های جنگ می شد، جمعیت كشور هم حدودا نصف الان بود یعنی باید كالاهای مورد نیاز 40 میلیون نفر را تامین می كردیم كه به لطف الهی تامین شد.»

** فرهنگ مصرف گرایی دردهه 60
جعفری اظهار داشت: در حالی وارد دهه 60 شدیم كه مردم دچار فرهنگ مصرف گرایی شده بودند، تولید صدمه دیده و از سوی دیگر هم فرهنگ كار تضعیف شده بود، فرهنگ مصرف گرایی به قدری رشد كرده بود و درحالی كه در داخل كشور هیچ شیرخشكی تولید نمی شد اما بیشتر مادران به نوزادان خود شیر خشك می دادند به ندرت پیدا می كردید مادری كه فرزندش را بدون شیر خشك بزرگ كند.استفاده از شیر خشك ارزش بود و عدم استفاده از آن ضد ارزش.از این رو ما ناچار بودیم شیرخشك را هم جزو اقلام اساسی بگذاریم.
وی ادامه داد: در كشور هیچ پنیری تولید نمی شد خوب در این بین چگونه باید تولید می كردیم؟ یك كارخانه ای در گلپایگان بود كه پنیر تولید می كرد تنها جایی بود كه احتمال می دادیم می گردد پنیری تولید كرد كه قابل توزیع در قالب كوپن بوده و كیفیت لازم را هم داشته باشد. برای این كار انواع متخصصان را آن جا بردیم تا توانستیم تولید آن جا را راه بیندازیم. ازاین رو آرام آرام از این واحدهای تولید پشتیبانی شد تا راه بیفتند.

** تفكیك صنوف تولیدی از توزیعی
جعفری سپس به تشریح سیاست دیگر وزارت بازرگانی جهت پشتیبانی از تولید پرداخت و اظهار داشت: در سال های پس از انقلاب متاسفانه سیاست زمان رژیم پهلوی كه پشتیبانی از دلالان و تضعیف تولید بوده منتقل شده بود ما در این زمینه تفكیك صنوف تولید از توزیعی را دستور كار قرار دادیم و برای نخستین بار در وزارت بازرگانی برای اصناف تولیدی یك نماینده قرار دادیم تا مستقیما با مسئولان وزارتخانه در ارتباط باشند. تفكیك این دو از هم خیلی پر زحمت بود اما بالاخره با اصرارهای ما عنوان صنوف تولیدی جا افتاد و به بخش تولید وزن دادیم.
جعفری افزود: در انتها جنگ، بانك جهانی گزارشی تهیه كرد و اعلام نمود با محاسبات اقتصادی كشور ایران در انتها جنگ باید كشوری ورشكسته باشد اما ادامه این اقتصاد با عدم ورشكستگی به یك معجزه شبیه است. ما در آن زمان هر فكر و ایده ای كه برای تقویت تولید به ذهنمان می رسید انجام می دادیم.
وی سپس به بیان مثالی در این زمینه پرداخت: كارخانجات آلومینیوم اراك جزو كارخانه های كلیدی جمهوری اسلامی در زمان جنگ بود و مرتبا مورد حمله قرار می گرفت. هر موقع این كارخانه بمباران می شد مستقیما هیاتی از نخست وزیری اعزام می شد تا این كارخانه سریع پا برجا شود. ما تیم های مختلفی قرار داده بودیم كه بخش های مختلف كارخانه را سریعا راه بیندازند. چون كه این كارخانه سنبل مقاومت بود و اگر از بین می رفت یعنی اراده ما از بین رفته است. البته این كارخانه در حوزه مسائل جنگی هم كمك می كرد و برای جبهه تولیداتی داشت.

** حاكم شدن فرهنگ كار
جعفری دلیل دیگر موفقیت در دوران دفاع مقدس را حاكم بودن فرهنگ كار دانست و افزود: در همه نهاد ها این فرهنگ حاكم بود؛ ساعت 2.5 بامداد از نخست وزیری زنگ می زدند كه گزارش فلان چیز، مثلا گندم چی شد؟ چون كه ما می دانستیم معروف است كه می گویند «نان دولت عوض می كند.» دوستانی كه جمع شده بودند نیامده بودند چیزی ببرند آمده بودند چیزی بگذارند این خیلی كلیدی بود.
وی افزود: امروز چیزی كه ما با آن تحت عنوان فساد مواجه هستیم آن زمان بین مسئولین موضوعیت نداشت تعداد افراد فاسد از تعداد انگشتان یك دست تجاوز نمی كرد. حضور افراد پاك دست كه آمده بودند كار انجام بدهند به اداره كشور كمك می كرد. ما یك الگو داشتیم؛ شهید رجایی وقتی می خواست فردی را برای كاری انتخاب نماید به او می اظهار داشت كه كار ما 24 ساعته است و تعطیلی نداریم.

** استقبال از بحران
جعفری یكی دیگر از خصوصیت های مدیریت دوران دفاع مقدس را به استقبال بحران رفتن دانست و بیان كرد: یعنی اینكه شما نگذارید بحران اتفاق بیفتد بعد بگویید چه كنم بلكه به استقبال بحران بروید، از آن استقبال كنید و به موقع جلوی اثرات مخرب ان را بگیرید شما اگر یك كفشی بخرید كه از پای شما یك نمره كوچك باشد مثل این است كه اصلا كفش نخریدید.
وی اظهار داشت: پیشانی دوران دفاع مقدس جبهه ها بود یك پشتوانه عظیم ارزشی داشت كه كمك می كرد جبهه ها اداره شوند برای هر نفری كه می خواهد در جبهه بجنگد حداقل 8 تا 10نفر باید پیشنبانی كند این افراد با همان ارزش ها در ادارات كار می كردند. وقتی می گوییم دفاع مقدس برخی فكر نكنند دفاع مقدس فقط محدود در جبهه ها بود. شما در نظر بگیرید وقتی شهرها بمباران ومردم پراكنده می شدند نظام توزیع كالای ما بهم می خورد و ما باید این را سامان می دادیم خوب این هم بخشی از پیشتیبانی از جنگ بود.

** تایلندی ها از ما می ترسیدند
جعفری سپس به تشریح اقدامات وزارت بارزگانی در حوزه بازرگانی خارجی پرداخت: برای نخستین بار رفتیم از تایلند برنج بخریم مسئولان تایلندی اعم از زن و مردم از ما می ترسیدند نمی دانم چه چیزی در ذهنشان فرو كرده بودند. ما دو روزی سعی كردیم تا این ها ما را بعنوان طرف مذاكره خود بپذیرند. ازاین رو در صحنه بین الملی اینطور نبود كه بخاطر اینكه شما جمهوری اسلامی هستید یا دارای دلار هستید شما را بپذیرند و برای شما فرش قرمز پهن كنند و یك مدت طول می كشید تا حاضر با معامله با ایران شوند.
وی اضافه كرد: ما یك سری كالا باید از خارج وارد می كردیم كه جز كالاهای اساسی ما بود اما یك سری كالا هم جزو كالاهای اساسی نبودند اما به واسطه اینكه در كالاهای اساسی نقش داشتند مهم بودند مثل ما كالاها را باید با كامیون جابجا می كردیم خوب برای ما تجهیزات كامیون هم مهم بود از این رو، این ها را هم باید تامین می كردیم. یا مثلا روغن وارد كرده بودیم اما حلب نبود كه از آن قوطی بسازنند و ما بتوانیم روغن را توزیع كینم.

**اندیشه عالی نسب
وی سپس به نقش مرحوم عالی نسب و اندیشه های شهید بهشتی در اداره اقتصادی كشور پرداخت و اظهار داشت: مرحوم عالی نسب به ما یاد می داد كه تولید محور بازرگانی است نه بازرگانی محور تولید.
او می اظهار داشت: شما اگر ویترینی در بازرگانی داخلی یا خارجی دارید اول باید محل تولیدش معلوم باشد و سنت تولید در ایران را این گونه بیان می كرد كه پشت مغازه های بازار مراكز تولیدی آن ها بود مثلا مغازه های مسگری، اگر رابطه بین این تولید كننده و عرضه كنده قطع شود آن روز مصیبت اقتصاد كشور خواهد بود.
وی اضافه كرد: من برداشتم این بود كه مرحوم عالی نسب ترجمان اجرایی نظریه های اسلامی مرحوم بهشتی بودند یعنی نظریه های اقتصادی بازرگانی در حوزه های مختلف مبتنی بر مبانی دینی از ذهن و قلب مرحوم بهشتی تراوش می كرد مرحوم عالی نسبت این ایده ها را به برنامه هایی اجرایی ترجمه می كردند. اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی به مدیریت شهید بهشتی بنیان گذاشته شد و شهید بهشتی ایده های اقتصادی خویش را در این اصول منعكس كرده اند. من معتقدم شهید بهشتی در حوزه اقتصادی حرف های جدی داشت.

** مشكلات اقتصادی كشور
وی سپس به چرایی مشكلات اقتصادی كشور اشاره نمود و اظهار داشت: در سال 1351اتفاقی در ایران افتاد كه بی سابقه بود؛ شوك اول ارزی ایران را به صورت بی سابقه ای برای نخستین بار با درآمد های نفتی گسترده ای مواجه كرد كه خوابش را هم نمی دید ازاین رو اداره كشور تحت تاثیر این شوك ارزی زیر و رو شد و این شوك منجر به شكل گرفتن دو اتفاق نامیمون شد.
وی اضافه كرد: نخستین اتفاق ناگوار این بود كه برای نخستین بار در ایران دولت تحت فشار قرار می گیرد كه چرا این ارزهایی كه به شما دادیم را استفاده نكردید در حالیكه ظرفیت استفاده از آن ها وجود نداشت. ازاین رو سرازیر شدن این حجم عظیم دلارهای نفتی سبب شد كه مسئله مصرف گرایی در جامعه ما شكل گرفت و دیگران برای ما خرج تراشیدند.
جعفری سپس اظهار داشت: برنامه چگونگی بیرون آوردن دلارهای نفتی از جیب ما را به سرعت چیدند ما به سرعت به سمت واردات عظیم كالاهای مصرفی سوق پیدا كردیم این می تونست ادامه پیدا نكند اما در ظرف سال های 51 به بعد مصرف گرایی در فرهنگ ما جا خوش كرد، استاندارد ما شد استاندارهای مصرف اروپایی.
وزیر بازرگانی دوران دفاع مقدس افزود: آخرین محصولاتی كه در دنیا برای مصرف عرضه می شد بلافاصله شما در ایران آنرا وارد می كردید.

** فروشگاه شهر و روستا
سال 57 كه انقلاب شد فروشگاهی داشتیم به اسم «شهر و روستا » مصیبت ما این بود كه موجودی این فروشگاه را چگونه برنامه ریزی نماییم كه بدون واسطه باشد و دست آنها قطع شود، اما وقتی ما این فروشگاه را تحویل گرفتیم انبارهایشان مملو بود از كالاهای آمریكایی مثل بستنی آمریكایی.
وی افزود: نكته دوم این كه پس از سال 51 صورت گرفت این بود كه نخست وزیر وقت مصاحبه كرد و گفت، ما با این وضعیت مالی كه داریم باید آقایی نماییم و دیگران برای ما كار بكنند ازاین رو آرام آرام فرهنگ تولید در كشور تبدیل به فرهنگ بی كار راه رفتن و درآمد زیاد بدون زحمت داشت شد. بنایراین جوان های ما به دنبال شغل های زود بازده بودند در همین زمینه تعداد مدارس عالی بازرگانی كه خدمات بازرگانی می دادند مثل قارچ در كشور رشد كرد و نمایندگی شركت های خارجی نیازمند خدمات این افراد، انقلاب با این وضعیت كشور را تحویل گرفت.
ج.ب**1601**

1397/07/20

22:04:24

5.0 از 5

4391

تگهای خبر: ارز , اقتصاد , بازار , بازرگانی

این مطلب آنی بازار را پسندیدید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان آنی بازار در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۲ بعلاوه ۳