آیا رفاه مردم بیشتر شده است؟

به گزارش آنی بازار، اعتماد نوشت: سیدمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در واکنش به ادعاهایی در مورد رفاه اجتماعی اظهار داشت: این گونه ادعاها تازگی ندارد و بارها تکرار شده است. ایران بیشتر از ۸۰ میلیون جمعیت دارد که در پهنه ۳۰ استان زندگی می کنند و این که برخی ها، تنها میزان خریدها در شهر تهران یا سفر رفتن عده ای را مورد ارزیابی قرار بدهند که نشد معیار رفاه مردم!

همزمان با بیان آمارهای خوش بینانه در رابطه با شاخصهای کلان اقتصادی نظیر رشد اقتصادی و تورم، رسانه های حامی دولت هم مدعی بهبود شرایط معیشتی مردم و افزایش سطح رفاه جامعه هستند. به صورت مثال، یکی از رسانه های حامی دولت به نقل از یکی از خوانندگان خود مدعی شده که «در میدان خراسان در فروشگاه های زنجیره ای شهروندانی را می بینم که چرخ های فروشگاه را پر از جنس و کالا کرده و جلوی هر صندوق باید نزدیک به ۲۰ دقیقه معطل بشویم.» ضمن این که چنین رسانه ای مدعی است که «سفرهای مردم در روزهای تعطیل سال نشانه پولدار بودن آنهاست و... وقتی تصاویر و فیلم ازدحام خودرو ها و ترافیک قفل شده در جاده چالوس و دیگر جاده های شمال کشور را در روزهای تعطیلی می بینیم به این مسئله فکر می کنم که اگر مردم ما واقعا آن گونه که برخی مدعی اند فقیر هستند پس این گردش و تفریح رفتن شان با ماشین های شخصی و با این حجم ترافیک چیست؟»
سال قبل هم گزارشی تحت عنوان «مردم فقیر نیستند بلکه سطح توقع شان بالا رفته» انتشار یافته بود. در این گزارش آمده بود که «.. سطح رفاه اغلب اقشار جامعه به طرز ملموسی بالا رفته است، اما به موازات افزایش سطح رفاه، توقعات اقتصادی جامعه هم بالا رفته و آن چه امروزه خیلی از مردم احساس می کنند، نه «فقر مطلق»، بلکه «فقر نسبی است که از مقایسه وضع فعلی با وضع ایده آل حاصل می شود.».

اما سوالی مطرح می شود اینست که شاخصهای رفاه در یک جامعه شامل چه مواردی می شود و آیا سطح رفاه مردم ایران بالا رفته است؟ آن گونه که در رتبه بندی سالانه موسسه پژوهشی لگاتوم (Legatum Prosperity Index) آمده سطح رفاه کشورها در حوزه اقتصادی، فرصت های کسب و کار، حکومت داری، آموزش، سلامت، امنیت و ایمنی، محیط زیست و آزادی های فردی و سرمایه های اجتماعی سنجیده می شود که رتبه ایران از میان ۱۴۲ کشور این لیست در سال ۲۰۲۳ به رتبه ۱۲۶ رسیده و ایران الان جزو کشورهایی است که در قعر جدول قرار گرفته و باید گفت در سالهای اخیر افت بیشتری هم داشته است.

قضاوت یا منطق اقتصادی؟

سیدمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در واکنش به ادعاهایی در مورد رفاه اجتماعی اظهار داشت: این گونه ادعاها تازگی ندارد و بارها تکرار شده است. ایران بیشتر از ۸۰ میلیون جمعیت دارد که در پهنه ۳۰ استان زندگی می کنند و این که برخی ها، تنها میزان خریدها در شهر تهران یا سفر رفتن عده ای را مورد ارزیابی قرار بدهند که نشد معیار رفاه مردم!

افقه در ادامه اظهار داشت: به سبب سوءتدبیرها و سوءمدیریت هایی که در این سال ها شده اغلب افرادی که درآمد بیشتری داشتند به پایتخت یا چند شهر بزرگ مهاجرت کرده اند که همین مسئله خود یک انحراف بزرگ در سیاست گذاری ها و آمایش سرزمینی محسوب می شود. این اتفاق باعث خالی شدن روستاها از سکنه می شود و از سوی دیگر مشکلات اجتماعی در شهر های بزرگ را بیشتر می کند.

میزان تورم خوراکی ها همچنان بالاست

این اقتصاددان اشاره کرد: اگر خط فقر اینروزها را در نظر بگیریم و این که هر فردی به چه میزان کالری برای بقا نیاز دارد، متوجه اختلاف طبقاتی در جامعه خواهیم شد. این که فردی به یک فروشگاه رجوع کند و ببیند عده ای مقادیری کالا خرید کرده اند به این مفهوم نیست که وضعیت اقتصادی همه مردم در کل کشور بهبود پیدا کرده است، حتی در تهران هم شهرک های حاشیه نشینی وجود دارند که اگر برخی می خواهند گزارش اقتصادی هم تهیه کنند، بهتر است به این شهرک ها رجوع کنند تا ببینند مردم توان خرید چه میزان کالا از فروشگاه های زنجیره ای را دارند تا شاهد برداشت های سطحی نباشیم.

افقه اشاره کرد: امروز با تورم بیشتر از ۴۵ درصد در کشور مواجه ایم و زیرگروه کالاهای خوراکی و آشامیدنی با بیشترین تورم همراه بوده است، بگونه ای که در شهریور ماه ۱۴۰۲، تورم نقطه به نقطه خوراکی ها، ۳۷.۴ درصد شده و بیشترین میزان افزایش قیمت هم در ارتباط با گروه گوشت قرمز با ۸۷.۱ درصد اعلام شده است.

این رشد اقتصادی حاصل سرمایه گذاری نیست

او افزود: در مورد نرخ رشد اقتصادی هم نباید بر خود ببالیم چون که بخش عمده ای از این رشد در ارتباط با فروش نفت می باشد که اصلا افتخاری ندارد و سرمایه گذاری ها در این زمان بشدت افت داشته که نشان داده است ما در شرایط بهبود اقتصادی قرار نداریم و تنها از راه دور زدن تحریم ها کمی قیمت نفت بالا رفته است. این رشد اقتصادی نه پایدار می ماند و نه قابل اتکا خواهد بود. در کوتاه مدت هم چاره ای جز برداشتن تحریم ها برای حذف بخشی از مشکلات وجود ندارد و تنها رشدی که مبتنی بر تلاش در قسمت صنعت و کشاورزی است را میتوان رشد اقتصادی مطلوب محسوب کرد.

معیارهای بهبود شرایط اقتصادی مردم کدامند؟

پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی هم در مورد نگاه عجیب رسانه های حامی دولت به بهبود شرایط اقتصادی مردم به سبب افزایش سفرها به شهر های شمالی کشور و خرید اقلام ضروری از فروشگاه های زنجیره ای در تهران اظهار داشت: به جهت اینکه بخواهیم وضعیت اقتصادی یک کشور را بررسی نماییم نیازمند یک سری از داده های مشخص هستیم که یکی از این معیارها میزان تورم آن است و دیگری کاهش قدرت خرید یا افت ارزش پول ملی است و این که چه تعداد از مردم در فقر مطلق به سر می برند یا تعداد قشر فقیر و متوسط یک جامعه چند نفر است و... که همه این ها جزو آمارهایی است که در کشورهای مختلف مورد سنجش قرار می گیرند.

این اقتصاددان اضافه کرد: اگر هم در روزهای تعطیل شاهد آنیم که در جاده چالوس تعداد خودرو ها زیاد می شود یا ترافیک به وجود می آید به این علت است که یک پروژه ای که از ۴۰ سال پیش باید انجام می شده، هنوز به اتمام نرسیده است. مبحث بعدی این که در دنیای مدرن کنونی باید بیشتر حمل و نقل ها با قطار پرسرعت صورت گیرد و نه با خودرو، که برای این منظور هم نیازمند سرمایه گذاری در کشور هستیم.

قدرت خرید مردم کمتر از قبل شده است

مولوی ضمن اشاره به هزینه فرصت ۱۲ سال گذشته تحریم ها در اقتصاد ایران که مابین ۴۲۰ تا ۴۵۰ میلیارد دلار شده است، اضافه کرد: همه این موارد نشان دهنده آن است که برخی اصلا علاقه ای به دیدن این آمار و ارقام ندارند و با آن زاویه دارند، اما اگر می خواهیم رتبه ایران در قسمت رفاه اقتصادی و اجتماعی افزایش پیدا کند باید میزان تورم را به زیر ۵ درصد برسانیم و قدرت خرید مردم را افزایش بدهیم این در حالیست که هم اکنون قدرت خرید مردم بسیار پایین آمده است.

او با اعلان اینکه درآمد سرانه ایران ۳ هزار دلار شده اظهار داشت: اگر کشوری درصدد آن است که مردمش یک رفاه نسبی داشته باشند باید درآمد سرانه شان به بیشتر از ۱۰ هزار دلار برسد که متاسفانه نه تنها به این مسائل توجهی نمی شود بلکه با سطحی نگری رفاه را مورد ارزیابی قرار می دهند.

رشد اقتصادی دلاری مهم می باشد و نه ریالی!

مولوی ضمن اشاره به متوسط رشد اقتصادی ۱۲ سال گذشته کشور هم اضافه کرد: این رشد در حدود یک درصد است و تنها در صورتیکه رشد اقتصادی به صورت مداوم ادامه داشته باشد میتوان به آن امیدوار بود، ضمن آنکه رشد اقتصادی ریالی در کشوری که تورمی است، بی فایده است و رشد اقتصادی دلاری حائز اهمیت می باشد. به لحاظ دلاری تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۱۳۹۰ حدود ۶۵۰ میلیارد دلار بوده که امروز این میزان به ۳۵۰ میلیارد دلار رسیده و نشان دهنده آن است که حدود ۳۰۰ میلیارد دلار نسبت به سال ۱۳۹۰ افت داشته است و درآمد سرانه هم به همین میزان افت داشته است.

آلبرت بغزیان، اقتصاددان هم در این زمینه اظهار داشت: یکی از مواردی که باید مورد توجه قرار بگیرد اینست که عده ای همیشه در این شرایط تورمی برنده هستند و همه مردم جامعه در این شرایط تورمی متضرر نمی شوند و افراد ثروتمندی هم هستند که جزو متقاضیان سفر داخلی و خارجی در روزهای مختلف سال هستند، اما این که بخواهیم این تعداد را نسبت به ۸۰ میلیون جمعیت کل کشور تعمیم بدهیم اصلا درست به نظر نمی رسد.

چه دهک هایی سفر می روند؟

این اقتصاددان افزود: امکان دارد در روزهای تعطیل سال ۲۰ هزار خودرو از جاده چالوس تردد کنند، اما این تعداد خودرو نسبت به چندین میلیون خودرویی که در کشور تردد می کنند، نشان دهنده بهبود شرایط اقتصادی همه مردم نیست، این که ترافیک می شود را هم نمی توان نشان دهنده بهبود شرایط اقتصادی دانست بلکه باید دید که چه دهک هایی سفر می کنند یا کدام دهک ها هستند که از فروشگاه های زنجیره ای به مقدار زیادی خرید می کنند.

بغزیان ضمن اشاره به پارکینگ میادین تره بار اظهار داشت: در پارکینگ میادین میوه و تره بار هم خودرو های گرانقیمتی پارک شده اند که بنظر می رسد نیازی هم به خرید از این محل ندارند، اما می بینیم که برای خرید خوراکی ها به تره بار رجوع می کنند چون که حس می کنند به جهت اینکه خرید به صرفه ای داشته باشند باید به این میادین رجوع کنند.
درآمد سرانه چقدر رشد داشته است؟

این کارشناس اقتصادی ضمن اشاره به یکی از شاخصه های رفاه اشاره کرد: یکی از این موارد مصرف سرانه برق است که در اکثر کشورهای پیشرفته مصرف بالای برق ملاک خوبی جهت بررسی وضعیت اقتصادی یک فرد شمرده می شود و اگر میزان مصرف برق فردی بالا رفته باشد یعنی اوضاع اقتصادی او مساعد است، اما در ایران به سبب یارانه ای یا ارزان بودن برق، افزایش مصرف این کالا هم نشانه افزایش قدرت خرید محسوب نمی شود.

بغزیان افزود: نکته اینجاست که آیا سفر رفتن جزو سبد مصرفی خانوارهایی که در دهک های اول، دوم و سوم هستند قرار دارد یا خیر که مسلما این طور نیست.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: یکی دیگر از موارد افزایش درآمد سرانه جامعه است که باید دید آیا در این زمان درآمد سرانه کشور بالا رفته است که باید این درآمد را به دلار تبدیل کرد تا بتوان آنرا با کشورهای دیگر مقایسه کرد.

باید آمارهای اقتصادی را مورد ارزیابی قرار بدهیم

این کارشناس اقتصادی در ادامه اضافه کرد: پس صرفاً تعداد سفرها و بسته شدن جاده چالوس به سبب ترافیک در روزهای تعطیل یا پر بودن بعضی از فروشگاه های زنجیره ای در تهران می تواند نشان دهنده بهبود وضعیت اقتصادی مردم باشد و اصلا منطقی هم نیست و باید در مورد این موضوعات تامل بیشتری کرد.

بغوزیان اشاره کرد: ضمن آنکه تنها سفر رفتن ملاک اوضاع مالی مناسب نمی باشد و باید دید در این سفر آیا افراد رستورانی هم می روند یا این که چه مدل غذایی مصرف می کنند فردی که با یک گاز پیک نیکی سفر می رود به این مفهوم است که قدرت خرید کافی برای رفتن به رستوران ها را ندارد.

او اظهار داشت: فردی که تنها یک مرتبه در سال و در یک تعطیلاتی به سفر می رود با فردی که در بیشتر تعطیلات به سفر می رود، متفاوت می باشد و باید دید تعداد سفرها به چه شکل است و آمارها را در این خصوص بررسی نمایند تا پی ببریم در این شرایط چه قشری بیشتر سفر می کنند.

او خاطرنشان کرد: البته در این وضعیت اقتصادی هم عده ای باز برنده هستند، این که فردی مقداری گوشت می خرد ملاک مهمی نیست چون که باید مصرف سرانه گوشت قرمز در کشور را مورد ارزیابی قرار داد و به جهت اینکه وضعیت اقتصادی افراد را مورد بررسی قرار بدهیم باید آمارهای اقتصادی را مورد ارزیابی قرار بدهیم یا نشان دادن تصویری از یک ازدحام در یک فروشگاه هم نشانه بهبود وضعیت اقتصادی کشور نیست و باید کارگرانی را هم که قبلا تنها تخم مرغ و گوجه فرنگی می خریدند و امروز آنرا هم صرفه جویی می کنند را هم در نظر بگیریم.

۲۳۳۲۲۰

1402/07/08

15:11:38

5.0 از 5

340

تگهای خبر: آموزش , ارز , ارزش , ارزیابی

این مطلب آنی بازار را پسندیدید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان آنی بازار در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۸ بعلاوه ۳