خواب شوم ترکیه و افغانستان سرنوشت استانهای غربی و شرقی ایران چه می شود؟ به گزارش آنی بازار، عضو انجمن آبخیزداری اظهار داشت: امروز ترکیه سدسازی را قوی تر ادامه می دهد و حتی در سد سازی افغانستان هم سرمایه گذاری می نماید. خبرگزاری مهر، گروه اقتصاد؛ فاطمه امیراحمدی: فرسایش خاک، کانون های بحرانی، ریزگردها، آلودگی هوا و.... قسمتی از معضلاتی است که به سبب عدم مراقبت از محیط زیست بوجود آمده اند. کاهش بارش، استفاده از آب سفره های زیرزمینی و حفر چاه های بدون مجوز موضوعی است که تبدیل به بحران برای حیات طبیعت و جامعه کشور شده است. یکی از راهکارهای رفع و حداقل کردن این چالش ها آبخیزداری و کاشت درخت بطور مهندسی شده است. در کشور مطالعاتی درباره ی صیانت از خاک از دید آبخیزداری انجام شده است؛ مجموعه پروژه هایی که در عرصه منابع طبیعی و آبخیزداری بوده و در امتداد پایش و اثربخشی اقدامات در موضوع فرسایش خاک است. عباس گلی، عضو انجمن آبخیزداری کشور و پژوهشگر آب و خاک در جواب این پرسش که ذخیره آب بوسیله جنگلها و آبخیزداری چقدر می تواند به بحث تغییر اقلیم کمک نماید به خبرنگار مهر، اظهار داشت: پاسخ به این پرسش را با یک مصداق شروع کنم، بحرانی که امروز در منطقه سیستان با آن مواجه هستیم که از آن به عنوان بحران فرسایش خاک یاد می شود، در حوزه گرد و غبار، تامین آب آشامیدنی و تخریب سرزمین مطرح است؛ این که زمینهای کشاورزی دیگر از حیز انتفاع خارج شدند. وی اضافه کرد: تیم مطالعاتی ما در بحث گرد و غبار در سالیان حدود ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ به صورت داده محور، نه مشکل محور تحقیقاتی را در این منطقه آغاز کرد. وی اضافه کرد: در دولت نهم، رییس وقت سازمان ملی صیانت از محیط زیست فرض بر این گذاشت که ریزگردها که سمت غرب ایران را تحت تأثیر خودش قرار می دهد مربوط به عراق است. تیم مطالعاتی ما با تصاویر ماهواره ای ثابت کرد که ریزگردها که از سمت غرب درحال ورود به ایران است و منشأ مختلفی دارد که یکی از آنها عراق است. وی اشاره کرد: همین طور در همان زمان در ادبیات رسانه و دولت وقتی صحبت از ریزگرد می شد، منظور ریزگردهایی بود که وارد تهران شده بود و منشأ این ریزگردها سوریه بود نه عراق. در حقیقت مشکل به تصمیماتی برمی گردد که دولت ترکیه برای رودخانه های خود گرفته است. سدسازی ترکیه بلای جان طبیعت کشورهای همسایهاین محقق در عرصه آبخیزداری و آبخوان داری با اشاره به دستگاه دیپلماسی، عنوان کرد: اگر می دانستیم منشأ ریزگردهای سوریه و شمال عراق تحت تأثیر اقدامات سدسازی ترکیه است در این سمپوزیوم چانه زنی های سیاسی انجام می شد که حداقل آب مورد نیاز باز و وارد سرزمین ها شود. گلی اظهار داشت: وقتی در این مسئله مهم مفروضات به سوی عراق می رود حتی فراموش می نماییم که منشأ این گرد و غبار تحت تأثیر چه سیاستگذاری در کشور دیگر است. وی با اعلان اینکه دقت در منشأ مشکل می توانست به دستگاه دیپلماسی ما کمک نماید تا موضوع، درست پیگیری شود، اشاره کرد: پس ۱۰ تا ۱۵ سال به سبب عدم تشخیص منشأ اصلی در حقیقت به دولت ترکیه کمک شد که به قول معروف از آن فضا در آید. اگر در دستگاه دیپلماسی سیاسی، بدانیم چه امتیازی را می خواهیم از چه کشوری بگیریم، در تصمیمات ما بسیار کمک کننده است. عضو انجمن آبخیزداری کشور اضافه کرد: متاسفانه اطلاعات ما بموقع دست سیاست مداران نمی رسد یا اشتباه می رسد، بدین سبب اگر ریزگردها که از عراق می آید بررسی شود تیم مطالعاتی ما داده های بسیاری در اختیار دارد. وی اظهار داشت: اما موضوع ریزگردها که در سیستان وجود دارد، مشکل دیگر است. نقشه سدسازی همسایه شرق و سرنوشت استانهای ایراناین پژوهشگر آب و خاک در جواب این پرسش که آیا موضوع ریزگردهای عراق حل شد، اظهار داشت: خیر. مشکل عراق حل شود مسئله را بوسیله همسایگان آن یعنی ترکیه و سوریه هم باید پیگیری کرد. گلی تصریح کرد: امروز ترکیه بحث سدسازی خودرا قوی تر درحال ادامه دادن است یا در معادلات غرب آسیا، سرمایه گذاری و سرپوش علمی و حمایت علمی از افغانستان را ترکیه در حال انجام می باشد. ما نقشه هایی از سایت USGS درآوردیم که یک سدی هم بالای افغانستان درحال راه اندازی بوده که بالای زابل به نام بخش آباد است. این نقشه ها به سال ۱۹۶۲ میلادی برمی گردد که یکی از دانشگاه های هلند طراحی نموده است. عضو انجمن آبخیزداری کشور اظهار داشت: تمام اتفاقاتی که درحال رخ دادن در هیرمند و هامون است یک سرمایه گذاری بسیار کلان و بزرگی است که ما اصلاً تصویر درستی از آن نداریم. ۱۰ سال پیش ۶۰۰ میلیون دلار از ذخایر صندوق کشور برای شبکه آبیاری زابل رفت با این امید که آبی از هیرمند می آید که داخل لوله ها می رود. وی اشاره کرد: بمحض این که لوله ها کاشته شد هنگام افتتاح این پروژه بزرگ آب رسانی کشور، افغانستان همزمان سد کمال خودرا بست. بدین سان این همه لوله زیرزمین مدفون است اما آب نیست که داخل لوله ها شود. این پژوهشگر آب و خاک در ادامه سخنان خود عنوان کرد: در دو دهه گذشته تمام دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست، منابع طبیعی پروژه تعریف کردند که بحران زابل را در قالب علاج بخشی سیستان و روئین تن سازی سیستان حل کنند؛ اما همه نگاه ها این بوده که با افغانستان وارد گفتگو شویم تا آب مورد نیاز تامین شود. منطقه خشکی که آب مازاد هم داردعضو انجمن آبخیزداری کشور با تشریح مطالعه گسترده در عرصه بی آبی استانهای شرقی کشور، بیان کرد: در یک سال قبل تیم تحقیقاتی ما گفت، در قلب هامون در کوه هایی که مشترک بین زاهدان و خراسان جنوبی است، آنقدر آب وجود دارد که هم آب آشامیدنی مردم زابل را تامین می کند و هم می توان کشت هیدروپونیک انجام داد؛ هم آنقدر آب است که ریزگردها تثبیت شوند. وی با اشاره به ضرورت تعریف پروژه های آبخیزداری، اظهار داشت: طرح سیستان جز معدود پروژه های آبخیزداری است که تمام خدمات آبخیزداری در این زمینه را شامل ممی شود. عضو انجمن آبخیزداری کشور با اشاره به روشی خلاقانه در این پروژه، اشاره کرد: این نوآوری و خلاقیت و نگاه یکپارچه سرزمینی است، یعنی مطالعه ۳ میلیون هکتار زمین با هم دیده شده و جزیره ای کار نشده است. وی اظهار داشت: قبل تر پروژه های آبخیزداری با مطالعه ۳۰ تا ۴۰ هزار هکتار تعریف می شد و عملکرد جزیره ای بود. اگر بخواهیم چنین بحران هایی مانند آن چه در سیستان است را مدیریت نماییم ناچار هستیم عرصه بسیار گسترده ای را مطالعه نماییم. این پژوهشگر آب و خاک در جواب این مساله که آیا مسئله بحران خشکسالی و کمبود منابع آبی کشور منطقه ای نبوده و کل کشور را تهدید می کند، اظهار داشت: مسئله منطقه زابل حداقل، محلی است. در برنامه ششم توسعه قرار بود در ۵ سال برای آبخیزداری ۱۰ میلیون هکتار از کل اراضی کشور مطالعه شود؛ اما فقط ۶ میلیون آن محقق شد. وی اضافه کرد: در برنامه هفتم توسعه این عدد دو برابر شده و به ۲۰ میلیون هکتار رسیده است. در برنامه قبل به سبب شاید کمبود منابع مالی حدود ۵۰ درصد برنامه های پیش بینی شده محقق شد و حال پرسش این است، چه چیزی تغییر کرده که این مطالعه دو برابر شده است؟ گلی در جواب این پرسش که آیا تامین نبودن پول مورد نیاز منجر به عدم تحقق این برنامه ها شده است، اظهار داشت: عواملی که موجب شد تا این برنامه عملیاتی نشود گوناگون است که یکی از آنها منابع مالی شمرده می شود. وی اضافه کرد: تیم مطالعاتی ما اگر توانست در یک سال و اندی ۳ میلیون هکتار زمین را مطالعه کند به سبب تغییر روش کار بود تا عرصه را وسیع تر ببیند. بدین سان ۷۰ درصد در زمان و ریال صرفه جویی شد. اگر همین میزان عرصه مطالعه در مناقصه گذاشته می شد، دولت برای تحقق آن باید ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه می کرد و شاید با ۷ سال زمان محقق می شد. این پژوهشگر حوزه آب و خاک با اشاره به راه حل حل معضل بزرگ استانهای شرقی کشور، عنوان کرد: در ادامه این مطالعه یک طرحی ارائه شد که یک بحران بزرگ محیط زیستی و انسانی حل می شود. امروز ۴۰۰ هزار نفر در منطقه سیستان نه آب آشامیدنی مناسب دارند نه معیشت درست. از ین جهت، موقعیت فعلی طرح آبخیزداری این منطقه را از سایر مناطق کشور متفاوت تر کرده است. راه حل تثبیت ریزگردهاکارکرد آبخیزداری در بحث مشکلاتی که کشور با آن درگیر است مثل فرسایش خاک، تغییر اقلیم، ریزگردها چیست؟ عضو انجمن آبخیزداری کشور در این خصوص اظهار داشت: در استحصال آب کاری که آبخیزداری انجام می دهد بسیار ساده است. سیلابی که در منطقه وارد می شود بجای این که سیلاب بطورمثال به پایین دست برود و در رودخانه و دریا رها شود سازه های کوچکی ساخته می شود که زمان ورود آب به رودخانه را به تأخیر می اندازد. این تأخیر کمک می نماید تا آب فرصت پیدا کند و در زمین و سفره های زیرزمینی نفوذ کند. درست مثل این که سر راه یک دونده پله ساخته شود، سرعت فرد پایین می آید. در آبخیزداری هم با ساخت سازه های پله ای، اجازه داده نمی شود آب آنقدر سرعت بگیرد که توان کندن زمین و فرسایش خاک داشته باشد. یکی از کارکردهای آبخیزداری این مساله است. وی اضافه کرد: همین طور وقتی که سازه های کوچک ساخته می شود که ساده و محدود هستند به شعاع ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر، این رطوبت یک میکروکلیما (یا خُرد اقلیم) به وجود می آورد که کمک می نماید پوشش گیاهی تقویت شوند. در ادامه این تقویت پوشش گیاهی و ریشه ها مانع فرسایش خاک در دشت ها می شود. اما در مناطقی که با بحران هایی مثل ریزگرد رو به رو هستند مثل سیستان، نخست اینکه، هیرمند آب نمی دهد. دوم، بارش در زابل آنقدر نیست که روان آب داشته باشید. سوم، در طول یک سال میزان تبخیر در منطقه دشت سیستان ۴ متر است؛ یعنی هر آبی به ارتفاع ۴ متر باشد تبخیر می شود. در نتیجه تنها چاره ای که می توان ریزگردها را مهار کرد، ایجاد پوشش گیاهی یا این که روی خاک خشک دشت مالچ نفتی ریخته شود که دومی روشی در تضاد با محیط زیست است. راه حل دیگر این است که زمین را مرطوب نماییم، اما تمام این راهکار ها به آب نیاز دارد. گلی اظهار داشت: ما باید حداقل در طول یک سال ۵ بار یک گیاه را آبیاری نماییم و این کار ۵ سال ادامه داشته باشد تا گیاه به اندازه ای رشد کند که بتواند خودش را نگه دارد. این امر نیاز به یک ذخیره آبی بسیار دارد. همه پروژه ها در این تامین آب گیر افتاده اند. عضو انجمن آبخیزداری کشور اظهار داشت: این میزان آب باید از کجا تامین شود؟ در این جهت همه به آب هیرمند فکر کرده بودند. این پژوهشگر تیم مطالعاتی منطقه شرق کشور، عنوان کرد: پیشنهاد دادیم آب را در دشت سیستان در جایی ذخیره نماییم که تبخیرش کمتر و آب پایدار می باشد تا کم کم خرج این طبیعت شود. زمانی که گیاه نیاز دارد به آن آب داده شود. این پروژه در عرصه آبخیزداری برمبنای مطالعه به این رسیده که در این منطقه آنقدر آب وجود دارد که علاوه بر این که آب را نفوذ می دهیم و سفره های زیرزمینی و پوشش گیاهی را تقویت می نماییم، آب مازاد هم خواهیم داشت که ببریم جایی که طبیعت آن خشک و خشن است، مرطوبش نماییم که تثبیت ریزگرد صورت گیرد. برای آنکه این امر محقق شود ناچار بودیم در مطالعات خود ۳ میلیون هکتار را با هم ببینیم. وی اشاره کرد: بیشتر پروژه های کشور جزیره ای کار می شود. وقتی به لحاظ منابع مالی، پول نیست تا پروژه مطالعاتی در سطح وسیع باشد بلکه بخشی کار می شود و نهاد دیگر با مشاوره ای جداگانه بخش دیگری را پیگیری می کند، این می شود که همگرا نخواهند بود. برای یک نگاه واحد باید طرح جامع و گسترده دیده شود. این طور نباشد که بخشی کار شود و اثر منفی آن به حوزه کناری برخورد کند. این خاصیت کار در عرصه آبخیزداری است که مطالعات به صورت جامع و گسترده دیده شود. منبع: anibazar.ir 1403/11/19 11:46:47 5.0 از 5 207 تگهای خبر: اقتصاد , چك , خدمات , دستگاه این مطلب آنی بازار را پسندیدید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط حفظ امنیت غذایی در گرو صیانت از اراضی کشاورزی است حذف واسطه ها از پرداخت حقوق نیروهای شرکتی قیمت تمام شده محصولات کشاورزی برای سازنده در پاییز چقدر بود؟ بلاتکلیفی آخرین مرحله عرضه خودرو های وارداتی نظرات بینندگان آنی بازار در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب آنی بازار نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۲ بعلاوه ۱